Chants de Noël d'Arcizans-Dessus

Logo Facebook
Vous êtes ici: Accueil > Culture-Pyrenees > Chants-Chanteurs > espace-culturel-Chants-Noel-Arcizans-Dessus

Jeune prêtre au début des années 1950, l'abbé Borie constate que tout le monde parle "patois" c'est-à-dire gascon de la Bigorre, tout comme lui, alors que la messe se fait en latin et les chants sont en français. Il décide donc en 1955 de traduire les chants de Noël en occitan gascon de Bigorre pour que tout le monde comprenne et il crée une chorale qui, aujourd'hui, se produit dans toutes les vallées y compris, comme en 2006, avec le groupe Nadau.
Nous reproduisons ci-dessous les textes de ces chants tel qu'ils ont été écrits en 1955 par l'abbé Borie sans se soucier des observations des théoriciens de la graphie gasconne et occitane. C'est ainsi que les gens d'Arcizans-Dessus, des bergers pour la majorité d'entre eux, parlent, lisent et écrivent une langue toujours vivante dans leur village depuis la nuit des temps....
Aujourd'hui, en 2007, l'abbé Borie est âgé de 87 ans et fait toujours ses offices et sacrements en gascon.

Suivre la messe des bergers - Noël 2007

Les chants de la messe des bergers 2009

- Les Chansons

- Era stela d'eth aulhe

Montagna qu'en s'apèra, bos escouta pastou
Enten eth ben qui passe, en cantan sa cansou
Ra yerba qu'ey yessida, eth ber que's minj eth blanc
Montagna qu'en s'apèra, qu'ey ban encore augan.

U gouyat at daban qu'apèra era perrita
Eth labri en layran que troussa ra sèguida
Despus oras dèja aulhas batten carrèas
E déça é déla cercan ras ayguèra.

E troupet a meydia, s'arrestant ta mousca
S'ayasse ena bia, eths aulhès ban disna
Ets trucous soun carats, ets esquèrès tous dous,
Accoupagnan labets, eth souney d'ets pastous.

Dus chiulets, desbalhada, dus sauts dus secoutits
De près, touta l'aulhada, tout que s'ey esbarrits
Que passan arralhèras, que s'en ban per sendès
Que courren ras nébèras, at soun ban ets troupe.

Can arriba ra noeyt qu'aparech ua stela
Ra stela d'et aulhè, tan clara è tan bèra
Qu'et troupet lhèbat cap, qu'et pastou dab bergère
Souneye à son estala tan clara è tan bèra.

- Tous dus que caminaban

Tous dus que caminaban
Decaba Vethléem
Oun Diu lous aperaba
Loègn de Jerusalem.
Que ban de porta en porta
Entà passa ra nét,
Que truican drin més horta
Decaba meyanét.

Que cercam p'et dehora
U titou t'abrigasse
D'et mounde que soun hora
Soulets entassenasse.
Lebets sus drin de palhe
Coum u maynat perdut
Sinse nada bitalhe
Lous Segnou qu'ey nascut.

- Bencat qu'ey nadau

A venir

- Gloria

Escoutat capbat la moutagna
Cantat lous anjous de Nadau
E de Béthlèem la campagna
Pren lou de heste annau

Gloria, gloria in excelsis Deo (bis)

Lou hilh de Diu s'ey heit mayanaitje
At mey des praubes qu'ey mascut
Lous aulhès d'u pétit bilatje
Coum u dès louès l'an arcuelhut

Lou Diu d'et ceu è dé la terra
Qu'a dat moustra de soum amou.
Et qui 'nsé débè hè la guerra
Nous da lou hilh per Saubadou.

- Sounat campanettas

Sounat campanettas, tringlat carillous
Sounat las aubetas, cantat aujelous

A Nadau en u tut saubatje
Per Bethléem à meyanet
Lou hil de Diu s'ey heyt maynatje
E pren 'ra pailha per soun lhet.

Sounat campanettas, tringlat carillous
Sounat las aubetas, cantat aujelous

Lous anjous an prés la boulade
Au clédat de cada pastou
E cantan p'et dessus 'ra prada
Bous ey nascut u Saubadou

- Sus eth Auta

Sus eth auta qu'et bien aufri
Eth nouste pa, eth nouste bi
Sus eth auta su'et bien aufri
Nouste tribalh é nousta bita

Aquet pa, aquet bi
Séran corps de Diu
E nou séram hilhs de Diu

- Sen lou Segnou

Sen lou Ségnou
Sen lou Ségnou
Sen lou Ségnou
Alléluia
Hosanna Messie Hosanna
Benedictus eth embiat de Diu
Hosanna Messie Hosanna
Benedictus eth embiat de Diu

Clara Noeyt

A venir

- Vienne la colombe

A venir

- Nadau Eammanuel

A venir

- Maria

A venir

- Laudat Mariam

Qu'én ès débarade,
Senta May de Diu
Capbat'ra mountagna
At bor d'et arriou.

Laudate, laudate, laudate Mariam

Er Immacoulada,
Senta May de Diu
Qué t'es apérada,
At bor d'et arriou.

Capsus 'ra mountagna,
Senta May de Diu
Entén era prègaria,
At bor d'et arriou.

- Suivre la messe des bergers - Noël 2007

Era stela d'eth aulhe

Mot de bienvenue - Tous dus que caminaban

Bénédiction de l'agneau - Bencat qu'ey nadau

Gloria

Oraison - Epitre: Sounat campanettas

Evangile: Alléluia

Intentions de prière: O Segnou a Nadau, escouta la pregaria

Offertoire:
Sus eth Auta
Sen lou Segnou
Clara Noeyt

Notre Père: Agnet de Diu

Communion:
Vienne la colombe
Nadau Eammanuel

Bénédiction finale
Maria
Les anges dans nos campagnes
Laudat Mariam